دفاع مقدس در مطبوعات

با انتشار اخبار حملات متجاوزانه رژيم بعث عراق به ايران در مهر ماه سال 1359 ، مطبوعات آن زمان – و بخصوص روزنامه ها – بيشترين حجم اخبار ، مقالات ، گزارشها و حتي مطالب هنري و ادبي خود را به جنگ اختصاص دادند . در آن ميان نشرياتي بودند كه به طور كامل به جنگ و مسائل پيرامون آن مي پرداختند كه از آن جمله اند :
پيام انقلاب – سروش – شاهد – صف .
                                                       

ولي در سالهاي آخرين جنگ – 1364 به بعد – صفحه « جبهه و جنگ » روزنامه جمهوري اسلامي به عنوان اولين صفحه مختص جنگ – كه تاكنون نيز ادامه دارد – پا به عرصه مطبوعات گذاشت .
19 ارديبهشت سال 1366 اگرچه بسيار دير ، ولي ارزشمند ، هفته نامه اي در 16 صفحه در اكثر جبهه ها – و بيشتر در پشت جبهه – توزيع شد كه نام « اطلاعات جبهه » را بر خود داشت . اين نشريه كه ظاهرا ويژه رزمندگان و با بهره گيري از تجربيات مختلف چند ساله جنگ امتشار مي يافت ، باب جديدي در عرصه پرداختن به دفاع مقدس بخصوص از نگاه ادبي و هنري گشود . در آخرين روزهاي خرداد ماه سال 1367 با انتشار پنجاه و هشتمين شماره اطلاعات جبهه پرونده اين نشريه ارزشمند كه از سوي موسسه اطلاعات منتشر مي شد ، بسته شد و به بايگاني نشريات دفاع مقدس پيوست .
يكي از مسئولين موسسه اطلاعات ، در جلسه اي با ذكر خاطره اي از سردار شهيد « حاج حسين خرازي » گفت :
- هنگامي كه در قرارگاه حاج حسين خرازي را ديديم ، از او نظرش را درباره جنگ پرسيديم كه او نگاهي به ما انداخت و گفت :
« مطبوعات جنگ را درشت مي نويسند ، درست نمي نويسند . »
                                      

با پايان يافتن جنگ در تيرماه سال 67 هنوز صفحات ويژه و ثابتي درباره دفاع مقدس در نشريات مشاهده نمي شد . تقريبا از سال 1371 رويكرد مطبوعات به فرهنگ جبهه پديدار گشت . بر همين اساس ترتيب زمان بندي صفحات دفاع مقدس نشريات را اين گونه مي توان بيان كرد :
جمهوري اسلامي – اطلاعات جبهه – فرهنگ آفرينش – سلام – كيهان – رسالت – قدس – اطلاعات – صبح – كمان – شلمچه – كار و كارگر – جبهه – فكه – ايران   و ...
برخي نشريات نيز باتوجه به مناسبت خاص همچون « هفته دفاع مقدس » ، « هقته بسيج » ، « آزادي خرمشهر » صفحاتي را به اين موضوعات اختصاص مي دهند كه حجم آن نسبت به صفحات سالانه شان بسيار ناچيز مي باشد .
تعدادي از نشريات نيز ستونهاي ثابت و كوچكي در هر شماره به دفاع مقدس و شهدا اختصاص مي دهند كه مي توان به ا ينها اشاره كرد :
« پيام شهيدان » روزنامه جمهوري اسلامي
« دوركعت عشق » روزنامه اطلاعات
« حديث دشت عشق » روزنامه كيهان
« صدايي از بهشت » روزنامه قدس

سال 1373 در « اولين جشنواره مطبوعات » نگرش به دفاع مقدس به عنوان بخش ويژه جاي گرفت ولي با گذشت چند سال به بهانه برگزاري « جشنواره مطبوعات دفاع مقدس » اين بخش از جشنواره مطبوعات حذف شد .
بعدها نيز مراسم محدودي با عنوان تجليل از نقش مطبوعات در دفاع مقدس برگزار گرديد كه بحث و احاديث بسياري همراه شد و كم كم به عرصه زد و بندهاي رايج تبديل شد .

در حال حاضر نشريات مختلفي صفحات ويژه دفاع مقدس دارند كه مي توان از اينها نام برد :
«بسيج و دفاع مقدس» روزنامه جوان روزهاي يكشنبه
« جبهه و جنگ » روزنامه جمهوري اسلامي روزهاي يكشنبه ، سه شنبه ، پنجشنبه
« فرهنگ مقاومت » روزنامه كيهان روزهاي يكشنبه
« شرح عشق » روزنامه رسالت روزهاي چهارشنبه
« عشقستان » روزنامه قدس روزهاي پنجشنبه
« ميثاق » هفته نامه حريم روزهاي دوشنبه
« صفحات دفاع مقدس» ماهنامه صبح دوكوهه شنبه اول هرماه
« حديث عاشقان» هفته نامه شما روزهاي پنجشنبه
« صداي سبز بسيج » هفته نامه اطلاعات هفتگي چهارشنبه هر هفته
« ادب و پايداري » روزنامه ايران روزهاي سه شنبه
« نامهاي شعله ور» دوهفته نامه روزهاي زندگي اول و پانزدهم هرماه
« بهشتيان روي زمين » و « حديث پايداري» دوهفته نامه خانواده اول و پانزدهم هرماه

نشريات ويژه
برخي نشريات به طور كامل و يا اكثر مطالبشان مربوط به دفاع مقدس بوده و به عناوين مختلف مطالبشان به اين موضوع ربط دارد ، همچون :
هفته نامه « سروقامتان » ضميمه 16 صفحه اي روزهاي سه شنبه روزنامه جوان
ماهنامه « شاهد » بنياد شهيد انقلاب اسلامي
ماهنامه « شاهد نوجوان » بنياد شهيد انقلاب اسلامي
فصلنامه « شهود » معاونت پژوهش و تحقيقات بنياد شهيد
ماهنامه « جانباز » بنياد جانبازان
ماهنامه « فكه » موسسه فرهنگي هنري جنات فكه
دوهفته نامه « كمان »
ماهنامه « راهيان نور » معاونت فرهنگي نيروي زميني سپاه
ماهنامه « پيشگامان » سازمان بسيج دانش آموزي
مجله « بسيج » سازمان تحقيقات خودكفايي بسيج
مجله « فرهنگ جاودان » معاونت بسيج كارمندان ، كارگران و اصناف
فصلنامه « سنگر » اداره مهندسي ستاد مشترك سپاه
فصلنامه « نگين ايران » مركز مطالعات و تحقيقات جنگ سپاه
« نگاه » مركز مطالعات و تحقيقات جنگ سپاه
فصلنامه « سرباز »  نمايندگي ولي فقيه در نيروي زميني سپاه
ماهنامه « صف » ارتش جمهوري اسلامي
ماهنامه « جوانان سرباز » سازمان عقيدتي سياسي ارتش
گاهنامه « ياد ماندگار » فرهنگسراي پايداري
گاهنامه « شهرسبز عشق » شهرداري تبريز
ماهنامه « ادبيات پايداري » بنياد حفظ آثار و نشر ارزشهاي دفاع مقدس
ماهنامه « ايثار » شوراي حمايت از ايثارگران سازمان صدا و سيما

نشريات كنگره ها
كنگره هاي گراميداشت شهيدان ، در برخي شهرها و استانها نيز اقدام به انتشار نشرياتي نموده اند كه مي توان به اين عناوين اشاره كرد :
« نخلهاي نور » ماهنامه كنگره سرداران و 16 هزار شهيد استان خوزستان
« عاشورائيان فارس » نشريه كنگره سرداران و 14 هزار شهيد استان فارس
« سبز سرخ » ويژه نامه كنگره بزرگداشت سرداران و10 هزارشهيد استان مازندران
« الغديريان » ويژه كنگره بزرگداشت سرداران و 2700 شهيد استان يزد
« نخلهاي سرافراز » ويژه نامه يادواره سرداران و 1200 شهيد شهرستان جهرم
« صحيفه عشق » ماهنامه يادواره سرداران و 1000 شهيد شهرستان فسا
« زندگان عشق » نشريه ويژه يادواره سرداران و 500 شهيد شهرستان استهبان
« پيام خون شهيدان » نشريه كنگره بزرگداشت سرداران شهيد استان سيستان و بلوچستان

صفحات تعطيل شده
در اين ميان ، برخي صفحات نيز به دلايل نامعلوم ، توسط گردانندگان نشريات تعطيل شدند كه از آن جمله اند :
« هشت فصل عشق » روزنامه « كار و كارگر »
« ادب و مقاومت » روزنامه « اطلاعات »
« فانوس » روزنامه « سياست روز »
« عابران شط » هفته نامه « جوانان امروز »
« ادبيات پايداري » هفته نامه « كتاب هفته »

برخي صفحات هم به دليل تعطيلي نشريات ، از ادامه انتشار بازماندند كه مي توان از اينها نام برد :
« يادمان » روزنامه « بهار »
« كتيبه زخم » روزنامه « سلام »
صفحات ويژه هفته نامه « شلمچه»
صفحات ويژه دوهفته نامه « جبهه »
« ستارگان آسمان گمنامي » هفته نامه « صبح »
« جبهه و جنگ » هفته نامه « امين زنجان »
« از معراج برگشتگان » هفته نامه « فرهنگ آفرينش »

برخي نشريات ويژه دفاع مقدس هم به مرور از ادامه انتشار بازماندند ، مثل :
هفته نامه « اطلاعات جبهه » موسسه اطلاعات
هفته نامه « پيام انقلاب » سپاه پاسداران انقلاب اسلامي
هفته نامه « اميد انقلاب » سپاه پاسداران انقلاب اسلامي
هفته نامه « يادياران » بنياد شهيد انقلاب اسلامي